Tôi biết rằng nhiều người, nếu không phải đa số trong đó đạt dược thành tựu như vậy nhờ họ đã làm việc chăm chỉ, tạo ra hoạt động kinh doanh, việc làm và giá trị cho khách hàng của họ. Họ hầu hết đều lịch sự và chăm chú, ngay cả khi không đồng tình với tôi (hay một ai khác). Bắt bớ và tra tấn những người chống đối là chuyện phổ biến, không có tự do báo chí, bầu cử chỉ mang tính hình thức.
Điều làm tôi xúc động không chỉ là nỗ lực, cố gắng của họ. Sau đó, thay vì để nhưng người chủ đất đó tự lo liệu, ông lại tạo ra hệ thống trường đại học và cao đẳng công cộng địa phương[146] để hướng dẫn nông dân các kỹ thuật nông nghiệp mới nhất, cung cấp giáo dục miễn phí cho họ, nhờ đó họ có thể có giấc mơ xa hơn cuộc sống nông trại hiện tại. Ông đã không có lá phiếu đó.
Trong các ban lãnh đạo doanh nghiệp trên toàn nước Mỹ, nhóm người thiểu số có rất rất ít đại diện. Thế là mọi chuyện ngày càng xấu đi”. Nhưng thay vào đó, tôi thấy mình chỉ nhận được những cuộc tranh cãi liên miên về đủ thứ chi tiết trong cuộc sống gia đình, bản danh sách dài những việc tôi cần làm hoặc đã quên làm, và nói chung là một người vợ cáu kỉnh.
Tôi vẫn nhớ lần đầu tiên tôi đưa Michelle về Kenya, ngay trước khi chúng tôi tổ chức lễ cưới. Ngày nay, có rất nhiều điều cần nói về sự xuống dốc của gia đình Mỹ. Và khi ông chậm rãi xếp bộ sách đóng bìa rất đẹp lên bàn và tìm cây bút, tôi nói rằng ông thật phi thường khi vẫn có thời gian để viết.
Mặc dù lúc đó họ không nói ra nhưng tôi nghĩ họ coi chuyến đi sẽ là một liều thuốc hữu hiệu cho tôi, dựa trên lý thuyết rằng cách tốt nhất sau khi ngã ngựa là ngay lập tức quay lại lưng ngựa. Ngược lại nếu nó không giúp gì cho chúng ta thì chúng ta có xu hướng không ưa thích gì nó cho lắm. Khi chúng tôi lái xe xuống Cairo, Dick nhớ lại chuyến đi đó: vừa đến nơi ông đã được cảnh báo không nên dùng điện thoại trong phòng khách sạn vì người điều khiển hệ thống điên thoại là thành viên của Hội đồng công dân da trắng; các chủ cửa hàng da trắng dã đóng cửa ngừng kinh doanh để khỏi phải chống lại yêu sách không được tuyển người da đen; những công dân da đen đã kể với ông về chuyện họ phải cố gắng hòa nhập ở trường học, về tâm trạng sợ hãi và thất vọng, về những vụ giết người da đen kiểu Lynch và những vụ tự tử trong trại giam, về những cuộc bắn giết và bạo động.
Nói cho anh biết anh phải nói chuyện với ai đi". Ngoài ông Hull, đối thủ lớn nhất của tôi trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Dân chủ vào Thượng viện, còn có Bộ trưởng Tài chính bang Illinois - Dan Hynes, một người tốt và là một quan chức có tài. Tôi nghĩ ở Washington chúng ta đã đánh mất sự cân bằng đó.
Tuy nhiên, sau thất bại vào năm 2000, tôi mường tượng Gore hẳn cũng cảm thấy sự thay đổi từ những người bạn của ông. Họ không đưa ra kết luận đó một cách mù quáng. Trong những câu chuyện riêng tư - quanh bàn ăn trong bếp, trong tiệm cắt tóc, và sau buổi lễ nhà thờ - có thể nghe thấy người da đen phàn nàn về việc đạo đức trong công việc đang đi xuống, thiếu chăm sóc con cái và tập tục tình dục ngày càng xuống cấp, họ nói với tinh thần nhiệt tình có thể làm cho Quỹ Di sản hẳn phải tự hào.
Ví dụ, vào ngày tôi tuyên bố ứng cử vào Thượng viện Mỹ, ba trong số năm đồng nghiệp da trắng ở thượng viện bang đã có mặt để ủng hộ tôi. Kennedy đã viết năm mươi năm trước trong cuốn sách Profiles in Courage (Tấm gương can đảm)[114]: Họ biết những ai đến dự bữa ăn đó thì sẽ được hưởng những quyền lợi mà họ không thể tưởng tượng ra nổi.
Vào cuối nhiệm kỳ tổng thống của Bill Clinton, chúng ta đã có câu trả lời. Một quốc gia không thể tự kiểm soát nguồn năng lượng sẽ không thể tự kiểm soát được tương lai. Nhờ đó chúng tôi đã tạo ra được sự khác biệt.
Thực tế, nét đặc trưng của thế hệ người da đen mới này là họ không chấp nhận bất cứ giới hạn nào đối với mục đích của họ. Chúng ta có thể bắt đầu bằng việc làm nốt những gì còn dang dở của phong trào quyền công dân - đó là làm cho các luật chống phân biệt đối xử có hiệu lực trong những lĩnh vực cơ bản như việc làm, nhà ở và giáo dục. Đó là một giá trị mà một số nơi trên thế giới này vẫn không chấp nhận, và một phần nhân loại lớn hơn chỉ thấy rất ít minh chứng cho nó trong cuộc sống hàng ngày.