Khi lương tâm bị coi thường thì ái tình chỉ còn là nhục tình và chỉ nhắm một mục đích là nhục lạc. Họ bào gọt, thoa vuốt mặt. Trong chương trình tình yêu bao la của Thượng đế tự đời đời.
Tại sao sau lúc họ đóng vai trò thế Thượng đế gieo một mầm sống rồi họ không can thiệp gì hết vào sự lớn lên về thể xác của đứa con mà về sau họ tha thiết yêu con? Trả lời câu hỏi nầy phải chạy đến tình yêu và nhất là lương tâm. Hôm qua đời họ là mùa hoa nở đầy vô tư lự. Coi chừng tình tâm giao thay vì đem lợi ích, lại như ung nhọt phá hoại tâm hồn và sự nghiệp.
Thành ra khi bàn về tật ích kỷ, ưa độc đoán tôi nói với dè dặt. Hỡi bạn trai mà cho gia đình bạn là hy vọng, mà cho quốc gia bạn là rường cột, hỡi bạn, xin bạn hãy phát họa ngay một chương trình giáo dục nhân xã cho bạn. Nhưng phải khai thác bản năng hướng xã sẵn có trong mình để mình ngày một thành người hợp xã.
Cũng vì lý do nầy mà trong đời sống uyên ương vợ chồng sau thời gian sống chung nhau lâu, lúc gần nhau vợ hay bàn tâm sự, thích thú vị của sự trao đổi tâm tình, còn chồng hay bị cám dỗ ngày về sự tìm kiến nhục lạc. Tư tưởng, nói năng, hành động lắm lúc rất hời hợt, nông nỗi ngoài sức ta tưởng tượng. Mà các hạng sau nầy cũng may chiếm thiểu số trong giới bạn trai.
Trước hết đừng so sánh đàn bà với đàn ông về óc trách nhiệm đối với con cái. Nói vậy không có ý bảo bạn trai không biết tưởng tượng đâu, nhưng vì tinh thần của họ được đấng vạn năng phú thác cho khả năng suy lý hơn nên trí tưởng tượng không được phong phú bằng. Tâm tình cảm thấy cô độc của họ làm lây xung quanh, khiến cho nhiều kẻ gặp họ nghe bầu khí xã giao nặng.
Tranh đố trong báo cũng rất có lợi cho sự luyện tập óc tưởng tượng. Đến khi người họ đều tán thành, ưa thích hết. Dĩ nhiên phải biết lựa người để cuộc sống gia đình là một bản cầm sắt tuyệt diệu.
Sau cùng chạm những thực tế chua cay đòi sự chịu đựng của ý chí, sự khôn ngoan của trí tuệ. Ngó mặt họ thì biết: ta thấy họ mất tự nhiên. Tất cả những tâm tình, ý tưởng gì đến trong nội tâm họ là họ nghe cần bộc lộ cho bất cứ ai, lúc nào và nơi nào.
Lòng họ lạnh niềm đạo đức mà nóng nảy về tình yêu, về các tham vọng tiền của, chức quyền. Nhưng trong cuộc sống bạn thế nào cũng gặp những phút cô độc. Họ chia sớt đời sống với bạn mình bằng những câu chuyện hay bằng thư từ.
Tôi chỉ nhấn mạnh ở chỗ bạn trai đừng tỏ ra mình là phái yếu ở chỗ chạy theo mê say, thờ lạy ảnh giai nhân. Sertillages sợ tâm giao là lạm dụng nên khuyên: Yêu không phải là tìm lợi của mình mà muốn cái thiện. Họ không đến nỗi phủ nhận lòng tốt của người trong gia đình.
Đọc các mục trên ta nhận thấy điều nầy rõ rệt là tình cản của bạn trai buổi ấu thời cũng dồi dào nhưng ngã về những hình ảnh, những sự lôi cuốn có tính chất ngũ quan. Trong Kinh thánh sau nầy con lật Sáng Thế kỷ 1, 27 và 28 con sẽ thấy những lời vàng ngọc nầy: Thượng đế sáng tạo con người theo hình ảnh của Người, giống hình ảnh Người: Người đã dựng đàn ông và đ àn bà. Giá người ta để ý đ ào luyện họ về phương diện nầy thì xã hội chắc có khá đông nhân tài kinh bang tế thế hơn.