(35) Không có một cái gì hoặc sự việc gì có thể hiện hữu độc lập, riêng rẽ: Đó là giáo lý tương tức trong đạo Phật, rằng mọi thứ tồn tại được vì có tương quan rất mật thiết với nhau. Nếu bạn có một quá khứ giống như người bạn của mình, một mối khổ đau như thế, một tâm thức như thế, bạn sẽ suy nghĩ và hành xử giống hệt như người ấy. Đó là điều kiện chung của thứ tâm thức của con người đang bị trí năng điều khiển.
Thế bây giờ bạn đang tạo ra cảm nhận gì về chính mình qua những mẩu chuyện, những “huyền thoại” về đời bạn? Cho nên bạn mới nói “Nhìn kìa, Tôi đó” (41). Nhiều khổ sở và bất hạnh phát sinh khi bạn xem mỗi ý tưởng xảy đến trong đầu mình như một điều gì có thật.
Cảm giác lạc hướgn, bực tức, trầm cảm, bạo hành hoặc bất bình phát sinh khi con người quên đi bản chất chân thực của mình. Chỉ khi nào bạn để sự chú tâm toàn diện của mìnhvào bất kỳ một người nào mà bạn tiếp xúc, bạn sẽ loại trừ được quá khứ và tương lai ra khỏi mối quan hệ của bạn. Đa số, vì sợ hãi, người ta thường tránh né vấn đề sống, chết của mình, nhưng nếu bạn không nao núng và dám đối diện với sự thực rằng thân thể bạn rất chóng hoại tàn và có khả năng biến hoại bất kỳ lúc nào, thì bạn sẽ không còn tự đồng hoá mình, dù ít hay nhiều với thân thể và tỉnh cảm của mình, hay với “cái Tôi” giả dối của bạn.
Khi bạn sống trong sự kiềm chế của tự ngã, bạn sẽ luôn giảm thiểu phút giây hiện tại thành một phương tiện để bạn đạt được một cái gì đó. Ngôn từ có thể có ý nghĩa hoặc vô nghĩa. Khi bạn nói: “Tôi muốn hiểu thêm về mình”.
Khi mọi thứ được phát sinh từ sự có mặt của bạn thì giây phút này sẽ không bị biến thành một phương tiện bạn dùng để đạt tới cứu cánh: Những gì bạn làm sẽ cho bạn cảm giác thoả mãn trong từng phút, từng giây. Đìêu này có nghĩa là: Những gì đang xảy ra là một điều không thể nào khác đi được. Hãy chấp nhận một cách sâu sắc tất cả mọi khía cạnh của kinh nghiệm mà bạn không có sự chủ động này, cảm xúc của bạn cũng như cảm giác đau đớn, khó chịu mà người hấp hối đang trải qua.
Chỉ cần chú ý và yên lặng thở với cảm xúc ấy khi chúng xuất hiện ở trong bạn, chỉ vài phút sau là bạn sẽ hồi phục lại được sự quân bình ở trong mình. Đó chính là không gian bên trong của nhận thức thuần khiết, đó cũng chính là Tâm(5). Đó chính là không gian bên trong của nhận thức thuần khiết, đó cũng chính là Tâm(5).
Nhưng nhìn sâu, đó chỉ là những ký ức, những kinh nghiệm hạnh phúc và khổ đau của quá khứ mà ta đã trải qua. Sự thông thái mênh mông này từ đò có thể biểu hiện qua chính bạn va giúp bạn cả bên trong lẫn bên ngoài. Hầu hết những quan hệ giữa người với người đều bị trói buộc trong sự trao đổi của ngôn từ - thế giới của suy tưởng.
Hãy cảm nhận bám víu tình cảm của bạn vào những câu chuyện bất hạnh về cuộc đời của mình và hãy chú ý về sự thôi thúc ở trong bạn khi nghĩ về những mẩu chuyện ấy, nhu yếu cần phải kể đi kể lại câu chuyện này với một người khác. Hãy để cho nhận thức của bạn đậu lên trên vật thể đó – như một cánh bướm. Thực tập này sẽ giúp cho bạn có thêm không gian để nhìn ra những đường đi nước bước của tâm tư ở trong mình.
Ngay cả khi bạn đã thất bại trong những cách tôi đã nêu trên, bạn vẫn cố làm mạnh thêm cái bản ngã giả tạo ấy bằng cách cho rằng bạn đã bị cuộc đời đối xử tệ bạc hơn những người khác, hoặc khi không may mắc phải một cơn bệnh ngặt nghèo, bạn sẽ tự cho là căn bệnh của bạn nặng hơn của bất kỳ căn bệnh nào của người khác. Cảm giác phạm tội là một cố gắng của tự ngã của bạn nhằm tạo nên một tư cách, một cảm nhận về chính mình. Đời sống bạn sẽ đơn giản biết bao khi bạn không còn tạo ra những mẩu chuyện lâm ly cho chính mình.
Tròng nhiều nền văn hoá phương Tây, người ta vẫn còn thói quen tránh né những gì liên quan đến cái Chết. Tại sao tôi lại luôn gặp phải những tai nạn, bất hạnh như thế này?”. Do đó, khi bạn có khả năng thu thái với trạng thái không biết, bạn đã vượt lên trên trí năng.